महाराष्ट्रातील रायगड जिल्ह्यातील महाड एमआयडीसीमध्ये एका बंद कंपनीतून तब्बल ८८.९२ कोटी रुपये किमतीचे किटामाईन (Ketamine) हे अमली पदार्थ जप्त करण्यात आल्याने खळबळ उडाली आहे. हा अमली पदार्थ मोठ्या प्रमाणावर असल्याने यामागे आंतरराज्यीय किंवा आंतरराष्ट्रीय रॅकेट असण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. या घटनेने अमली पदार्थांच्या वाढत्या गैरवापराची गंभीर चिंता पुन्हा एकदा समोर आणली आहे.
किटामाईन म्हणजे काय?
किटामाईन हा एक शक्तिशाली अनेस्थेटिक (भूल देणारे औषध) आहे, ज्याचा उपयोग प्रामुख्याने वैद्यकीय क्षेत्रात, विशेषतः शस्त्रक्रियेदरम्यान भूल देण्यासाठी केला जातो. हे इंजेक्शनद्वारे किंवा नाकातून फवारणीद्वारे दिले जाते. पशुवैद्यकीय औषधांमध्येही याचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होतो.
किटामाईनचा गैरवापर आणि उपयोग:
वैद्यकीय क्षेत्रात महत्त्वाचे असले तरी, किटामाईनचा गैरवापर चिंताजनक आहे.
* गैरवापर: किटामाईन त्याच्या विभ्रम निर्माण करणाऱ्या (hallucinogenic) गुणधर्मांमुळे ‘पार्टी ड्रग’ म्हणून लोकप्रिय झाले आहे. याला अनेकदा “स्पेशल के” (Special K) असेही म्हटले जाते. कमी प्रमाणात घेतल्यास ते मादक आणि उत्तेजित करणारे प्रभाव देते, तर जास्त प्रमाणात घेतल्यास गंभीर भ्रम, विस्मृती (amnesia) आणि बेशुद्धी येऊ शकते. यामुळे ते अत्यंत धोकादायक ठरते.
* वैद्यकीय उपयोग:
* भूल देणे: शस्त्रक्रिया, लहान प्रक्रिया आणि वेदना कमी करण्यासाठी याचा उपयोग होतो.
* मानसिक आरोग्य: अलीकडच्या काळात, गंभीर नैराश्य (severe depression) आणि पोस्ट-ट्रॉमॅटिक स्ट्रेस डिसऑर्डर (PTSD) सारख्या काही मानसिक विकारांवर उपचारांसाठी किटामाईनचा नियंत्रित वापर केला जात आहे, परंतु हे केवळ तज्ञांच्या देखरेखीखालीच केले जाते.
किटामाईनची किंमत इतकी जास्त का?
किटामाईनची किंमत इतकी जास्त असण्याची अनेक कारणे आहेत:
* पुरवठा आणि मागणी (Supply and Demand): बेकायदेशीर बाजारात याची मागणी जास्त असल्याने आणि पुरवठा मर्यादित असल्याने याची किंमत वाढते.
* उत्पादन खर्च (Production Cost): किटामाईनचे उत्पादन ही एक जटिल प्रक्रिया आहे, ज्यासाठी विशिष्ट रसायने आणि उपकरणे लागतात.
* जोखीम घटक (Risk Factor): याच्या तस्करीमध्ये आणि विक्रीमध्ये खूप जास्त जोखीम असते, त्यामुळे हे काम करणाऱ्यांना भरमसाठ पैसे मोजावे लागतात. कायद्याच्या कचाट्यात सापडण्याची भीती यामुळे किंमत वाढवते.
* आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठ (International Market): आंतरराष्ट्रीय स्तरावर याला प्रचंड मागणी असल्याने तस्कर यातून मोठा नफा कमावतात. एका देशातून दुसऱ्या देशात याची तस्करी करताना येणारा खर्चही किमतीत वाढ करतो.
महाडमधील ही कारवाई दर्शवते की अमली पदार्थांच्या तस्करांनी आता छोटे शहरे आणि औद्योगिक वसाहतींनाही लक्ष्य केले आहे. यावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी पोलीस आणि प्रशासनाला अधिक कठोर पावले उचलावी लागतील.
आमचे सर्व लेख आणि माहिती मिळण्यासाठी फॉलो करा: फेसबुक । इंस्टाग्राम । ट्विटर । टेलिग्राम । शेअरचाट
आता रायगडचे पर्यटन, विशेष बातम्या, दिनविशेष, आरोग्य यासंदर्भातील माहिती मिळण्यासाठी आमचे टेलिग्राम चॅनेल नक्की सबस्क्राइब करा. https://t.me/RaigadExplore
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा: www.raigadexplore.in
पुढील लिंक क्लिक करून डेली अपडेट्ससाठी आमचा रायगड Explore व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करू शकता: Join What’s App Group
